Volume 18

John Coltrane (1926-1967) to jedna z ważnych postaci jazzu, trudna jednak do przedstawienia jedynie w kategoriach muzyki, choć te są decydujące. Początki gry Johna na saksofonie wiązały się z Filadelfią. Gra tam w latach 194M8 z zespołami rhythm-and-bluesowymi. Do Nowego Jorku przybywa w roku 1949. Przez dwa lata gra z Dizzym Gilespem i z różnymi innymi zespołami, ale uznanie przynosi mu dopiero współpraca z Milsem Davisem w 1955 roku. Uzależnienie Cottrane'a od heroiny przerywa niestety na jakis czas grę w zespole Davsa. Z nałogu wydobywa się w 1957 roku dzięki swej determinacji i pomocy ze strony żony, Naimy. Przez parę miesięcy gra z T.Monkem w lokalu Five Spot, nagrywa też pod własnym nazwiskiem płytę "Blue Train". Wznowienie współpracy z Davisem w 1958 r. przynosi prawdziwe klejnoty Jazzu, "Milestones" i "Kind Of Blue" (CD-17).

Od tego momentu Coltrane idzie własną drogą jako lider. Nadal zgłębia możliwosci harmonii i modalnosci, przechodząc od hardbopu, poprzez "tafle brzmieniowe" i modalnosć do osobistego free. Lata '60. to zaskakujący rozwój muzyki Johna, znaczony takimi płytami jak "Giant Steps", "My Favorite Things" i szczytowe "Love Supreme" w 1964. Kwartet: J.Coltrane, McCoy Tyner-p, Jimmy Garrison-b i Elvrn Jones-d, był wówczas, obok kwintetu Davisa, najlepszym zespołem lat szesćdziesiątych. Ostatnie trzy lata życia Johna to rozpłomienione wzloty w poszukiwaniu czegos poza muzycznego, duchowego; jego muzykę zdominował mistycyzm.

Okreslenie "free" i "freedom" tak często występujące w historii muzyki, odnosiły się w jazzie do osobistej swobody wypowiedzi w improwizacjach. Jako nazwa kierunku pojawiło się free na początku lat '60. i kojarzone było z Cecilem Taylorem, a zwłaszcza z Ornette Colemanem, ur. w 1930r. Jego niezdarne początki były jednak startem do własnych rozwiązań. Do jego eksperymentów przyłączali się sporadyczne, lub na dłużej Don Cherry, Eric Dolphy, Archie Shepp, Freddie Hubbard, Charlie Haden a nawet John Coltrane. Najsłynniejszym jego przesłaniem stała się płyta "Free Jazz" zrealizowana przez dwa równoczesnie grające kwartety, odrzucające takie formalnosci jak kreski taktowe, progresje akordowe, regularny beat i zarysy formy w imię swobody. Ludzi jazzu do dzis dzielą poglądy co do sensu założeñ free i ich artystycznych rezultatów.

John Coltrane (1926-1967), one of the most important figures in jazz, is not easy to understand by applying music criteria only, which is especially difficult for his ardent worshippers who saw him as a saint or a prophet. But music was the only realm of his extraordinary activity. It began in Philadelphia when he was seventeen and used to play saxophone with the rhytm-and-blues groups. Later, in New York City, he joined Dizzy Gillespie for two years and started freelancing with various groups. However, his real career began after joining the Miles Davis Quintet in 1955. Unfortunately, his growing addiction to heroin was the cause of breaking with Davis for more than a year. He managed to conquer his drug habit with the support from his wife, Naima, and after working few months with Monk at Five Spot, he returned to Davis in 1958, to participate in recordings of two masterpieces, "Milestones" and "Kind of Blue" (CD-17).

His style of playing began to evolve, from hard-bop in "Blue Train" to the "sheets of sound", then to modal and at last to his pecular free. The peak of Coltrane's music came in 1964, with the "Love Supreme" recording by his wonderful Quartet: Coltrane, McCoy Tyner-p, Jimmy Garrison-b and Elvin Jones-d. The last years of John Coltrane were marked by a feverish search for something extra-musical, spiritual. Mysticism came to dominate over music.

The words free and freedom were frequent in history of music. In Jazz they meant expressing oneself through improvisation. But the specific trend in jazz called "free", which surfaced in the early '60-s, aimed at discarding the bar lines, chord progressions, regular beat and the set structures - all in the name of freedom. The free trend was associated mainly with Cecil Taylor and Ornette Coleman (b.1930), two completely different individuals. Coleman's clumsy beginnings led him to his own ideas and solutions. In his experiments he was sporadically supported by Don Cherry, Eric Dolphy, Archie Shepp, Freddie Hubbard, Charlie Haden and even by John Cottrane. Up to this day, the Jazz people are divided as to the sense and artistic outcome of free.

Powrot do spisu płyt